Romatoid Artrit
Romatoid artrit (RA) eklemlerde kronik enflamasyona yol açan ilerleyici bir hastalıktır. Genellikle vücutta parmaklar, el bilekleri, ayaklar ve ayak bilekleri gibi daha küçük eklemleri etkiler. Bununla birlikte, rahatsızlığın sistemik olması iç organlar ve vasküler sistem dahil olmak üzere vücudu bir bütün olarak etkileyebileceği anlamına gelmektedir.
RA vücudun yanlışlıkla kendi immün sistemine saldırdığı otoimmün hastalık olarak tanımlanan bir grup rahatsızlıktan birisidir. RA'da enflamatuar süreçler her eklemi çevreleyen, sinovyum olarak bilinen dokuyu hedef alır. Bu sinovyum ile kaplı eklemlerde kıkırdağın ve kemiklerin şişmesine ve hasar görmesine neden olur.
Kimler etkilenir?
Dünya üzerinde 5 milyon kişide ve sanayileşmiş ülkelerde nüfusun %0.3'ü ila %1'inde RA görüldüğü tahmin edilmektedir. Yaygınlık cinsiyetler arasında eşit dağılım göstermemektedir; kadınların etkilenme olasılığı erkeklere kıyasla üç kat daha fazladır.
RA her yaştan insanı etkileyebilmesine rağmen hastalık genellikle 35-55 yaşlarında ortaya çıkmaktadır.
Nedeni nedir?
Doktorlar halen RA'nın kesin nedenini belirleyebilmiş değildir. Genetik, çevresel ve hormonal faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. RA'nın nesilden nesile geçmesi kesin değildir. Özel belirteçlere sahip kişilerin RA geliştirme riski yüksektir; fakat kişiyi RA'ya eğilimli hale getiren bir gen her zaman hastalığın gelişimine neden olmamaktadır.
Birçok bilim adamı çevresel faktörlerin duyarlı bireylerde RA gelişimini tetikleyebileceğine inanmaktadır. İmmün sistemin sinovyuma saldırmasına neden olan bu tetikleyicilerin bakteriyel ve/veya viral olduğu düşünülmektedir.
Semptomlar ve ilgili rahatsızlıklar
RA semptomları ortaya çıkıp kaybolabilir ve şiddeti hastadan hastaya değişebilir. Başlıca semptomlar şunlardır:
- Eklemlerde sertlik
- Eklemlerde ağrı
- Şişlik
- Etkilenen bölgenin etrafında kızarıklık ve sıcaklık
- Hareket kabiliyetinde azalma
- Cilt altından görünen nodüller ve yumrular
- Eklemlerde deformasyon
Hastalarda genellikle simetrik semptomlar görülür; vücudun bir tarafında hissedilen semptomlar diğer taraftaki eklemlere de yansır.
Bu semptomlar genellikle eklemlerde ve kemiklerde kalıcı hasara yol açarlar. Bu hasar ortaya çıktığında hastalar hareketlerinin kısıtlandığını hissedebilir ve bu saç tarama, bir kapı kolunu çevirme veya yürüyüşe çıkma gibi en basit günlük işlerin yapılmasında bile zorluğa yol açabilir. Daha şiddetli vakalarda, RA engelliliğe neden olabilir ve ortalama RA hastasının yaşı göz önünde bulundurulduğunda işle ilişkili engelliliğin maliyeti genellikle RA tedavisinin maliyetinden daha büyük bir toplumsal yüktür.
Referanslar
1. Karopka T et al. The Autoimmune Disease Database: A dynamically complied literature derived database BMC Bioinformatics 2006; 7:235.
2. Rheumatoid Arthritis, Biologics battle up the treatment algorithm. Data Monitor, 7 September 2006.
3. Woolf AD & Pfleger B, Burden of major musculoskeletal conditions, Bulletin of the World Health Organization 2003; 81:9.
4. Panayi G, What is RA? National Rheumatoid Arthritis Society June 2006.
5. Hellier, J et al, HLA-DRB1 genes and patients with late onset rheumatoid arthritis, Annals of Rheumatic Disease, 2001;60:531-533.
6. Symptoms. Arthritis Foundation. http://www.arthritis.org/conditions/DiseaseCenter/RA/ ra_symptoms.asp 2007.
7. Firestein G. Rheumatoid Arthritis. ACP Medicine August 2004.
"Kadınlar RA'dan etkilenmeye erkeklere kıyasla üç kat daha yatkındır."